ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΣΤΗ ΡΟΔΟ

ΤΟΥ  ΓΙΩΡΓΟΥ  ΣΑΒΒΕΝΑ     
Αρχιτέκτονα  μηχ/ικού ΕΜΠ  

Μπορούμε να αποκτήσουμε το παραλιακό μέτωπο που αξίζει στην Ρόδο;

Σήμερα που οι πόλεις αναζητούν διεξόδους - οάσεις μέσα στην πυκνότητα του πολεοδομικού τους ιστού, το νερό γίνεται ένα πολύτιμο πρωτογενές υλικό, που όσες το διαθέτουν στην όποια του μορφή - θάλασσα, λίμνη, ποτάμι - το αξιοποιούν για να αναβαθμίσουν τη δημόσια εικόνα τους.

Η πόλη της Ρόδου ενώ περιτριγυρίζεται από θάλασσα, όχι μόνο δεν την αξιοποίησε, αλλά τις γύρισε και την πλάτη. Τα περισσότερα κτίρια, οι δημόσιοι χώροι, οι δρόμοι, οι χρήσεις και οι δραστηριότητες , συνεχίζουν να σχεδιάζονται ερήμην αυτής της όασης.

Η πόλη μας θα μπορούσε όχι μόνο να αναδείξει νέα μοντέλα αστικής ανάπτυξης, αλλά και να κατακτήσει ένα νέο σύνορο με το νερό.

Το σύνορο αυτό, όσο το βλέπουμε σαν εμπόδιο και αποκομμένο από τον αστικό ιστό, δεν θα δούμε την πόλη ποτέ να “ταξιδεύει” στο μέλλον.

Πρέπει να ανοίξουμε ένα δημόσιο διάλογο, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση μεταξύ του κτισμένου χώρου και της θάλασσας, να υιοθετήσουμε  σύγχρονα μοντέλα ανάπτυξης παραλιακών πόλεων, εφαρμόζοντας το θεσμό των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών

Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, επιβάλλεται να προκαλέσουμε τον διάλογο αυτό, που κοινό στόχο έχει το καλό της πόλης και του πολίτη.

Όλοι έχουμε συνειδητοποιήσει ότι αυτή η πόλη αξίζει πολλά περισσότερα απ’ ότι μέχρι σήμερα εμείς της δώσαμε.

Η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου μπορεί να υλοποιείται (για οικονομικούς λόγους)  αποσπασματικά, μόνο όταν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο πλάνο σχεδιασμού.

Οι σημερινές αποσπασματικές επεμβάσεις κατά το μήκος της ακτογραμμής από την περιοχή των Κρητικών έως και το λιμάνι, μπορεί μεμονωμένα να εξυπηρετούν το στόχους τους , αλλά σίγουρα προδίδουν ότι στερούνται ευρύτερου σχεδιασμού, με πολλαπλές συνέπειες.

Το έλλειμμα αυτό φαίνεται κάθε φορά που προσπαθούμε να διατρέξουμε αυτό το μήκος, είτε πεζοί, είτε με ποδήλατο, είτε με αυτοκίνητο, είτε με μέσο μαζικής μεταφοράς.

Η ενοποίηση και η ανάπλαση του παραλιακού μας μετώπου δεν μεταφράζεται μόνο ως έργο βιτρίνας, υποδομής, ή μόνο ως τουριστικό έργο.

Είναι ο τρόπος και η ποιότητα ζωής που οραματιζόμαστε για τους ανθρώπους αυτής της πόλης.

Είναι  σαφές  ότι και στην περίπτωση του ανατολικού μετώπου της πόλης, η έλλειψη ενός  συνολικού  σχεδιασμού, σε μια περιοχή  αδρανοποιημένη  μετά  την  παύση  λειτουργίας  των  βιομηχανικών  εγκαταστάσεων , έδρασε  ανασταλτικά  τόσο για νέες επενδύσεις, όσο και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων.

Πολλές είναι οι επεμβάσεις στα διεθνή παραδείγματα και αφορούν κύρια λιμενικές ζώνες με βιομηχανικές χρήσεις που ολοκλήρωσαν  ένα κύκλο ζωής. Τα θαλάσσια μέτωπα και οι λιμενικές ζώνες θεωρήθηκαν οι ιδανικοί χώροι για τη δημιουργία ενός νέου αστικού τοπίου ικανού να συνδυάζει αναβαθμισμένες λειτουργίες του τριτογενή τομέα με το εμπόριο και τη ψυχαγωγία. Πέρα από τα υπάρχοντα κτίρια, αποθήκες και βιομηχανικές εγκαταστάσεις που προσφέρονταν ως αποθέματα κτισμένου χώρου για επαναξιοποίηση, οι οριακές αυτές περιοχές είναι πλούσιες σε αδιαμόρφωτους και κενούς χώρους- ένα πολύτιμο απόθεμα αστικής γης που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε.

Δεν λέμε κάτι καινούργιο, λέμε το αυτονόητο, αυτό δηλαδή που υιοθέτησαν  πολλές ευρωπαϊκές πόλεις , (Λεμεσός, Βαρκελώνη, Θεσσαλονίκη), και σήμερα ευημερούν.

Επίσης δεν μπορούμε να αγνοήσουμε  και τα προβλήματα της Ρόδου που έχουν συσσωρευτεί στο υφιστάμενο κέντρο της, οδηγώντας μας αναπόφευκτα στην ανάγκη δημιουργίας  ενός οργανωμένου  περιφερειακού  κέντρου.

Το κέντρο αυτό θα έχει συμπληρωματικές (νέα διοίκηση, αναψυχή, πολιτισμό ,τουρισμό , εμπόριο , αθλητισμό).

και όχι ανταγωνιστικές εξυπηρετήσεις σε σχέση με το υφιστάμενο κέντρο πόλης.

Το περιφερειακό αυτό κέντρο μπορεί να εκτείνεται  από το λιμάνι της Ακαντιάς μέχρι και το Ζέφυρο  με  ένα  ολοκληρωμένο  σχέδιο  αναπλαστικών  παρεμβάσεων.

Οι στόχοι αυτών των παρεμβάσεων θα πρέπει να είναι:

- Η διαμόρφωση της ακτογραμμής με τέτοιο τρόπο ώστε να υποδέχεται τους 

   κατοίκους, τους επισκέπτες και τις δραστηριότητες. 

- Η παρέμβαση με αρχιτεκτονική ταυτότητα.

- Η οργάνωση δημόσιας συγκοινωνίας.

- Η δημιουργία ποδηλατοδρόμων και οργάνωσή τους σε δίκτυο.

- Η έμφαση στην  πολλαπλή σχέση του θαλάσσιου ορίου με την 

  καθημερινότητα.

- Ανάδειξη των υφισταμένων προσβάσεων προς τη θάλασσα και δημιουργία 

  νέων.

- Οι επεμβάσεις που θα επαναφέρουν την κολύμβηση και τον ναυταθλητισμό

   στην άμεση περιοχή της πόλης.

- Η υποδοχή διαφορετικών χρήσεων (αναψυχή, ελλιμενισμός σκαφών,

   κολύμβηση, περίπατος, κλπ) σε ισορροπία μεταξύ τους.

- Η ανάδειξη αξιόλογων κτιρίων επί του μετώπου.

- Η αύξηση του πρασίνου με είδη κατάλληλα για το κλίμα και την εγγύτητα του

  θαλάσσιου υδροφόρου ορίζοντα.

- Δημιουργία στις γειτνιάζουσες συνοικίες, σημείων αναφοράς.

Οι αναπλαστικές αυτές παρεμβάσεις, μαζί με την κατάλληλη αξιοποίηση των βιομηχανικών κτιρίων, θα αποτελέσουν την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, για τους επόμενους αιώνες.

Λέω αιώνες, διότι αν σήμερα δεν είχαμε στα χέρια μας την πολιτιστική κληρονομιά των προγόνων μας ίσως η Ρόδος να μην είχε γνωρίσει την ακτινοβολία και τουριστική ανάπτυξη που ακόμα βιώνει.

Είναι ένα έργο πνοής, μέσω του οποίου θα επέλθει ανάπτυξη σε πολλούς τομείς και θα επηρεάσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων ολόκληρου του νησιού, ενός νησιού που θέλει να συνεχίσει να ταξιδεύει στο φώς του Αιγαίου και να λέγεται Σμαραγδένιο.

Η αισθητική ,η λειτουργία και το όραμα, των παρεμβάσεων θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των επόμενων γενεών.

Κανένας από εμάς που αγαπάμε αυτόν τον τόπο δεν θα ήθελε να χαθεί η ευκαιρία για έναν υποδειγματικό και συνολικό σχεδιασμό του τελευταίου μετώπου(Ανατολικού) της πόλης προς τη θάλασσα. Ας μην χάνουμε άλλο χρόνο.

Ένα τέτοιο εγχείρημα, ας γίνει ο νέος Κολοσσός μας.